Czym jest trauma ?

Trauma to doświadczenie, które głęboko wpływa na nasze życie i pozostawia ślady zarówno w psychice, jak i w ciele. Może być wynikiem intensywnych, trudnych przeżyć, takich jak wypadki, przemoc, utrata bliskiej osoby czy przewlekły stres. Każde doświadczenie traumatyczne, nawet jeśli na pierwszy rzut oka wydaje się „normalne” lub „codzienne”, może pozostawić w nas trwały ślad. A ten wpływa na nasze myśli, emocje i reakcje na różne sytuacje.

Trauma indywidualna to głęboka rana psychiczna, która powstaje w wyniku przeżycia niezwykle trudnego wydarzenia. To doświadczenie może być tak przytłaczające, że przekracza nasze możliwości radzenia sobie. Objawy traumy są bardzo indywidualne i mogą się różnić w zależności od osoby i rodzaju przeżytego zdarzenia.

Czym jest trauma, a czym PTSD?

Trauma to intensywna reakcja emocjonalna i fizyczna na trudne wydarzenia, które wprowadzają silny stres i poczucie zagrożenia. Przyczynami traumy mogą być wypadki, utrata bliskiej osoby, doświadczenie przemocy, długotrwały stres, a także klęski żywiołowe. Chociaż trauma i PTSD są ze sobą powiązane, nie są tym samym. Pojęcia te są często ze sobą mylone.

PTSD, czyli zespół stresu pourazowego, to zaburzenie psychiczne, które może rozwinąć się po doświadczeniu traumy. Aczkolwiek nie każda osoba z traumatycznymi przeżyciami rozwinie PTSD. PTSD charakteryzuje się specyficznymi objawami, które mogą trwać przez długi czas i wpływają na codzienne funkcjonowanie. Rozwój PTSD często wynika z powtarzających się, nieprzepracowanych reakcji na traumatyczne wydarzenie. Najczęściej nie zostało ono zintegrowane z resztą doświadczeń emocjonalnych i poznawczych. Traumatyczne przeżycia mogą również wywoływać intensywne objawy bez pełnoobjawowego PTSD. Co również może wymagać terapii.

Objawy traumy i PTSD

Osoba, która doświadczyła traumy, może przeżywać różne objawy. Do najczęstszych objawów traumy należą:

• nawracające myśli i retrospekcje – wspomnienia lub tzw. „flashbacki” mogą przypominać przeżycie traumatyczne, jakby zdarzenie działo się ponownie.
• lęk i nadmierna czujność – uczucie, że jest się w ciągłym stanie gotowości
• unikanie – tendencja do unikania miejsc, sytuacji lub tematów, które przypominają o traumie.
• poczucie odrętwienia i wycofania – trudność w przeżywaniu radości, uczuć oraz bliskości emocjonalnej, co może utrudniać relacje z innymi

Z kolei PTSD obejmuje objawy takie jak:

• intensywne koszmary lub wspomnienia wydarzenia, które wracają bez kontroli.
• silna reakcja fizyczna i emocjonalna na przypomnienia o traumie, np. nagłe ataki paniki.
• zniekształcenie przekonań o sobie i świecie – na przykład poczucie winy, że „samemu się do tego doprowadziło”
• trudności w relacjach z innymi oraz nadmierne unikanie emocji lub ludzi.

Przyczyny traumy

Przyczyny traumy mogą być różnorodne i obejmują:

• zaniedbanie w dzieciństwie
• wydarzenia losowe: wypadki, katastrofy naturalne, pożary.
• przemoc: fizyczna, seksualna, emocjonalna.
• utrata bliskiej osoby: śmierć, rozwód.
• choroba: poważna choroba własna lub bliskiej osoby.
• doświadczenia wojenne

Objawy traumy

Objawy traumy mogą pojawić się bezpośrednio po traumatycznym wydarzeniu lub po pewnym czasie. Mogą one obejmować:

• emocjonalne: lęk, strach, smutek, złość, poczucie winy, bezradność.
• fizyczne: bóle głowy, problemy ze snem, zaburzenia apetytu, napięcie mięśniowe.
• behawioralne: unikanie, izolacja, nadmierna czujność, trudności w koncentracji.

Trauma a psychoterapia

Psychoterapia jest skutecznym narzędziem w radzeniu sobie z traumą. Oferuje bezpieczną przestrzeń, w której osoba może zrozumieć, co się wydarzyło i jakie pozostawiło to w niej ślady. Właściwa psychoterapia pozwala przepracować trudne emocje i traumatyczne doświadczenia, co pomaga złagodzić ich wpływ na życie codzienne.

Ważnym elementem terapii jest zrozumienie, że reakcje na traumę są naturalne i że można je kontrolować. Terapia wspiera rozwój mechanizmów radzenia sobie z trudnymi emocjami. Pomaga nauczyć się identyfikować i redukować napięcie, zrozumieć swoje potrzeby i granice. Psychoterapia, poprzez różne metody, pomaga zmniejszyć objawy traumy i zbudować nowe, zdrowe wzorce myślowe.

Korzyści płynące z psychoterapii w leczeniu traumy

Praca z terapeutą w przypadku zmagania się z traumą może przynieść wiele korzyści. Oto główne z nich:

Bezpieczna przestrzeń do wyrażania emocji
Terapeuta tworzy środowisko wolne od ocen i krytyki, w którym możesz otwarcie mówić o swoich uczuciach, myślach i przeżyciach. To szczególnie ważne, gdy trauma jest trudna do omówienia z bliskimi.

Poprawa jakości życia
Dzięki pracy z terapeutą osoba po traumie może stopniowo wrócić do życia pełnego radości, realizacji osobistych celów. A tym samym czerpać satysfakcję z codziennych aktywności.

Lepsze zrozumienie siebie
Terapia pomaga zidentyfikować i zrozumieć mechanizmy obronne, reakcje emocjonalne i fizyczne związane z traumą. Zrozumienie tych procesów to pierwszy krok do uzdrowienia.

Rozwój zdrowych mechanizmów radzenia sobie
Terapeuta może pomóc w wypracowaniu skutecznych strategii zarządzania stresem, lękiem, napadami paniki czy innymi objawami traumy. Te narzędzia pozwalają lepiej funkcjonować na co dzień.

Praca z objawami PTSD
Jeśli trauma prowadzi do zespołu stresu pourazowego (PTSD), terapeuta może zastosować różne metody terapii. Ma do dyspozycji: terapię poznawczo-behawioralną (CBT), terapię ekspozycyjnej lub EMDR (desensytyzacja i przetwarzanie za pomocą ruchów gałek ocznych).

Odbudowa poczucia kontroli i bezpieczeństwa
Trauma często sprawia, że czujemy się bezradni i pozbawieni kontroli nad własnym życiem. Terapeuta pomaga odzyskać poczucie sprawczości i stabilności emocjonalnej.

Zrozumienie wpływu traumy na relacje
Praca z terapeutą może pomóc w zidentyfikowaniu, jak trauma wpływa na twoje relacje z innymi ludźmi. Ułatwia to naprawę i budowanie zdrowszych więzi z bliskimi.

Integracja doświadczenia traumy
Terapeuta wspiera w procesie integracji doświadczenia traumy w sposób, który umożliwia dalszy rozwój. Co to oznacza w praktyce? Zamiast pozostawania w stanie emocjonalnego zamrożenia lub wyparcia.

Prewencja dalszych trudności
Wczesne podjęcie terapii może zapobiec rozwinięciu się bardziej złożonych problemów. Takich chociażby jak: depresja, uzależnienia czy chroniczny lęk.

Podsumowanie
Zrozumienie, jak trauma wpływa na życie, oraz wsparcie w radzeniu sobie z jej skutkami są kluczowe na drodze do odzyskania równowagi. Psychoterapia oferuje nie tylko narzędzia do pracy z traumą, ale także pomoc w budowaniu lepszej przyszłości.

Trauma nie musi determinować życia. Z odpowiednią pomocą, wsparciem i zaangażowaniem można odzyskać wewnętrzny spokój, zbudować odporność i cieszyć się pełnią życia.

Pamiętaj, że nie jesteś sam/sama z tym problemem. Pomoc jest na wyciągnięcie ręki.