Zaburzenia motywacji

Motywacja to motor napędowy naszych działań. Kiedy jest wysoka, jesteśmy w stanie góry przenosić, kiedy jest niska, robimy coś bez większej ochoty lub nie zrobimy wcale. Wypadkową motywacji jest to, na ile nam na czymś zależy. Im zależy bardziej, tym motywacja będzie silniejsza.

Istnieją dwa rodzaje motywacji – wewnętrzna i zewnętrzna. Motywacja wewnętrzna powoduje, że robimy coś dla siebie. Sami tego chcemy, zależy nam na tym, wiemy, że będzie to dla nas dobre. Na przykład idziemy na siłownię, bo chcemy poprawić swoją kondycję, zależy nam, bo chcemy lepiej się czuć, atrakcyjniej wyglądać.

Tą samą sytuację można rozpatrywać przez pryzmat motywacji zewnętrznej. Czyli idziemy na siłownię, ale tylko dlatego że nasz partner zwraca nam uwagę, że się zaokrągliłyśmy, natomiast nam to nie przeszkadza.

Motywacja wewnętrzna charakteryzuje się tym, że jest silniejsza niż zewnętrzna i tym samym rzeczy, które robimy pod jej wpływem z większym prawdopodobieństwem zostaną zakończone sukcesem.

Natomiast jeżeli robimy coś pod wpływem motywacji zewnętrznej, czyli tylko dlatego że ktoś tego chce, a my nie koniecznie, takie działania mogą zakończyć się fiaskiem.

Dobrze zatem, by zawsze jak mamy zamiar coś zrobić, zbadać jaka motywacja nami kieruje.

Zdarza się, że występują zaburzenia motywacji, polegające na tym, że nie potrafimy rozpocząć działania lub rozpoczynamy je, ale nie kończymy (tzw. słomiany zapał). Przyczyną takiej sytuacji może być niski poziom motywacji wewnętrznej lub nasilenie motywacji zewnętrznej odczuwane jako nacisk lub przymus. Aktywność, która jest motywowana zewnętrznie ze względu na charakter motywacji i celów bardziej się „wygasza”, niż ta wzbudzana poprzez motywację wewnętrzną. Ponadto, sprawia trudności, aby utrzymać i kontynuować dane działanie, szczególnie w przypadku wystąpienia przeszkód, w dłuższej perspektywie czasowej. Ma to miejsce dlatego, że motywacja zewnętrzna jest na wysokim poziomie wtedy, gdy występują zewnętrzne nagrody. Nagrody zewnętrzne ogólnie słabiej oddziałują na jednostkę a po ich otrzymaniu motywacja szybko spada, bo cel zostaje osiągnięty.

Zaburzenia motywacji są również charakterystyczne dla stanów obniżonego nastroju i depresji. W skrajnych przypadkach pacjenci odczuwają brak motywacji do wykonywania podstawowych czynności np. wstania z łóżka, umycia się, zjedzenia posiłku.

Kiedy czujemy, że nasza motywacja słabnie i nie potrafimy jej wzbudzić, mimo że zależy nam na osiągnięciu danego celu, warto skorzystać ze wsparcia psychologa lub psychoterapeuty. Specjalista pomoże nam przyjrzeć się swojej motywacji i emocjom z nią związanym, odkryć na ile jesteśmy rzeczywiście zmotywowani do osiągnięcia konkretnych celów oraz jaki rodzaj motywacji nas mobilizuje.

Katarzyna Bilnik-Barańska – psycholog, psychoterapeuta

PIŚMIENNICTWO:
Robert E.Franken „Pychologia motywacji”

Zapraszamy na psychoterapię w Katowicach.