Żałoba – jak ją przeżyć

Żałoba – jak ją przeżyć

Przeżywanie żałoby jest naturalnym mechanizmem obronnym występującym po śmierci bliskiej osoby. Strata zazwyczaj jest wstrząsającym przeżyciem, wywołującym głęboki kryzys emocjonalny, który uruchamia różne zjawiska psychologiczne, rozumiane między innymi jako procesy radzenia sobie ze stresem.
To jak przebiega żałoba i po jakim czasie mija, zależy od tego, kim był dla nas zmarły, w jakim był wieku i czy byliśmy przygotowani na rozstanie. Mimo tego, że u każdego żałoba przebiega trochę inaczej, psycholodzy badający problemy straty, wyodrębnili główne etapy jej przeżywania, zastrzegając że w konkretnej sytuacji mogą się one nakładać i przenikać.

Szok i otępienie – następuje przeważnie tuż po śmierci bliskiej osoby. Naturalną reakcją w tym stadium jest zarówno płacz, krzyk jak i bezruch czy milczenie. Często pojawia się również pytanie „dlaczego”, któremu towarzyszą takie emocje jak: smutek, złość, ból i rozpacz.
Mogą pojawić się kłopoty ze snem, brak apetytu, trudności z koncentracją uwagi.

Tęsknota i żal– ta faza wiąże się często z najintensywniejszym smutkiem, pojawia się dojmująca tęsknota za zmarłym. Jest to zwykle czas kiedy wraca się do codzienności po pogrzebie i formalnościach z nim związanych.
Dopiero na tym etapie, do świadomości osoby która utraciła kogoś bliskiego, dociera w pełni fakt, że zmarły odszedł na zawsze.

Dezorganizacja i rozpacz – człowiek pogrążony w żałobie często nie potrafi wrócić do normalnego życia. Uczucia pojawiające się w tym stadium to bezradność, smutek, lęk i osamotnienie. Dlatego często ważna jest pomoc w żałobie, zarówno ze strony rodziny i bliskich jak i psychologa.

Reorganizacja – na tym etapie zwykle następuje akceptacja faktu odejścia i powolny powrót do równowagi. Ból, mimo że ciągle obecny, jest już mniej dotkliwy a człowiek, który przeżył śmierć bliskiej osoby, układa sobie na nowo życie już bez niej.

Nie ma dokładnej miary czasu potrzebnego na przeżycie żałoby. Najczęściej jednak wskazywany jest okres od jednego do dwóch lat jako niezbędny do przejścia przez podane wyżej etapy.
Potwierdzeniem zakończenia żałoby, jest możność wspominania zmarłej osoby, bez uczucia dojmującego bólu.

U ok 10% osób dotkniętych stratą, występuje tzw. żałoba powikłana, charakteryzująca się niemożnością pogodzenia się z utratą bliskiej osoby, co skutkuje przedłużaniem się właściwej żałoby i prowadzić może do depresji. Dlatego w przypadku szczególnie nasilonego i przewlekłego cierpienia wskazane jest skorzystanie z pomocy psychologa i rozpoczęcie psychoterapii.

PIŚMIENNICTWO:
Herbert M., Żałoba w rodzinie (2005), Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Kubler-Ross E., Rozmowy o śmierci i umieraniu (1979), Wydawnictwo Media Rodzina.
Praca zbiorowa pod red. Steuden S., Janowski K., Psychologiczne aspekty doświadczania żałoby (2009), Katolicki Uniwersytet Lubelski.